Hirurško lečenje karcinoma pluća
ŠTA JE KARCINOM PLUĆA?
Karcinom pluća je maligni tumor pluća. Poslednjih godina karcinom pluća predstavlja vodeći tumor po učestalosti kod muškaraca, uz tendenciju da zauzme to mesto i kod žena. Za efikasnu borbu protiv ove bolesti najveći značaj imaju rana dijagnostika i hirurško lečenje. Najčešći faktori rizika za nastanak karcinoma pluća su pušenje, zagađenost životne sredine (aerozagađenje) i genetska predispozicija (nasledna sklonost). Najbolji rezultati se postižu primenom hirurškog lečenja.
SIMPTOMI I ZNACI BOLESTI
• Simptomi karcinoma pluća zavise od histopatološkog tipa, veličine, lokalizacije tumora i načina na koji se širi. Karcinom pluća je jedan od najpodmuklijih malignih tumora, zato što simptome daje tek u odmaklom stadijumu bolesti (stadijum kada je bolest već proširena). Najvažniji i najčešći simptomi raka pluća su: uporan kašalj, iskašljavanje sukrvičavog ispljuvka, bol u grudima pri kašljanju ili dubokom disanju, otežano disanje, upala pluća koja ne prolazi posle antibiotske terapije ili ponavljana upala, gubitak apetita i telesne težine.
• Karcinom pluća često izaziva pleuralni izliv. Ponekad je prisutan pad krvnog pritiska i znaci srčanog popuštanja. Kod karcinoma vrha pluća sreće se Hornerov sindrom, bol u ramenom pojasu i ruci praćen postepenom slabošću mišića ruke. Jedan od značajnih simptoma je pojava promuklosti koja nastaje usled pritiska tumora na živac koji inerviše glasne žice.
DIJAGNOZA
• Rentgenski snimak grudnog koša predstavlja prvi dijagnostički postupak kojim se mogu otkriti sumnjive promene na plućima (koje se mogu videti kao senke). Ukoliko se rentgenskim snimkom utvrdi promena na plućima potrebno je dodatno dijagnostičko ispitivanje.
• Kod pacijenata sa senkom na rentgenskom snimku pluća potrebno je uraditi CT (kompjuterizovanu tomografiju tj. skener) grudnog koša sa kontrastom. Skenerskim snimanjem grudnog koša mogu se dobiti detaljnije informacije o veličini, lokalizaciji, strukturi i proširenosti tumora na okolne strukture. Ukoliko postoji potreba poželjno je da se u sklopu dodatne dijagnostike odradi i CT gornjeg sprata trbuha, CT glave, ultrazvuk trbuha i scintigrafija skeleta.
• Bronhoskopija je osnovna i nezaobilazna dijagnostička metoda za ispitivanje i proveru stanja disajnih puteva i uzimanje uzoraka tumorskog tkiva ili ćelija. U toku bronhoskopije vrši se biopsija i uzimanje uzoraka za histopatološku i citološku analizu. Ukoliko je bronhoskopski nalaz uredan, a tumorska senka lokalizovana sasvim periferno, radi se perkutana iglena biopsija tumora (transtorakalna biopsija) pod kontrolom ultrazvuka, CT-a ili radioskopije. Uzimanje uzoraka tumora za biopsiju može se izvršiti i primenom VATS metode.
• Svi uzorci tkiva dobijeni biopsijom podvrgavaju se odgovarajućim citološkim, patohistološkim i imunohistohemijskim ispitivanjima, u cilju utvrđivanja dijagnoze, stepena maligniteta i stadijuma proširenosti bolesti.
• Pored nabrojanih dijagnostičkih procedura, za utvrđivanje proširenost bolesti koristi se i pozitronska emisiona tomogreafija (PET scan).
HIRUŠKO LEČENJE
• Hirurško lečenje karcinoma pluća primenjuje se kada je bolest lokalizovana u plućima (stadijum I-IIIa), a preostali deo pluća nakon resekcije (uklanjanja tog dela pluća) omogućava normalno funkcionisanje nakon operacije. Hirurško lečenje se može primeniti i kod bolesnika sa proširenom bolešću (stadijum IIIb i IV), ali tek nakon pozitivnog odgovora posle hemioterapije.
• Hirurško lečenje karcinoma pluća (nesitnoćeijskog, a u poslednje vreme i sitnoćelijskog) podrazumeva uklanjanje režnja plućnog krila (lobektomija). Kod bolesnika sa prethodno oštećenom plućnom funkcijom ili godinama života, može se uraditi manja sublobarna ekscizija (klinasta ili atipična resekcija), uz veliki rizik od recidiva bolesti, mnogo veći nego kod lobektomije.
• Standardne procedure u hirurškom lečenju karcinoma pluća su lobektomija i pneumonektomija sa modifikacijama - bilobektomija i "sleeve" lobektomija. Manje opsežne resekcije kao što su segmentektomije i atipične resekcije su kompromisne operacije kod T1-2 N0 tumora za pacijente sa smanjenom respiratornom rezervom ili srčanim oboljenjem.
