Mastektomija sa sentinel biopsijom

Šta je mastektomija sa sentinel biopsijom?

Mastektomija sa sentinel biopsijom je vrsta operacije dojke zbog zloćudnog tumora koja se primenjuje kada limfni čvorovi u pazušnoj jami nisu zahvaćeni metastazama . Mastektomija podrazumeva kompletno uklanjanje žlezdanog tkiva dojke sa kožom, kolutom i bradavicom, kao i uklanjanje limfnog čvora stražara (sentinel node) koji se potom šalje na histopatološku analizu. U koliko su limfni čvorovi klinički zahvaćeni primenjuje se modifikovana radikalna operacije dojke po Maddenu koja podrazumeva kompletno uklanjanje dojke i prva dva nivoa limfnih čvorova pazušne jame.

Indikacije/Zašto se radi radikalna mastektomija ili mastektomija sa sentinel biopsijom?

Radikalna mastektomija dojke se radi:

kada je tumor veći od 5 cm u prečniku ili je srazmerno velik u odnosu na veličinu dojke
kada se u jednoj dojci nalazi više od jednog tumora (multicentrični karcinomi)
kod zapaljeskog oblika raka dojke, nakon neoadjuvantnog lečenja
kod žena koje imaju nasledni faktor BRCA mutaciju koja povećava rizik od ponovnog pojavljivanja tumora
kod žena obolelih od bolesti vezivnog tkiva kao što su sklerodermija i lupus (jer zračenje kod njih ima dodatna neželjena dejstva)
ako lečenje zračenjem (radioterapijom) nije bilo uspešno tj. tumor se vratio nakon inicijalnog hirurškog lečenja
u nekim slučajevima nakon sprovođenja neoadjuvantnog lečenja (hemio/biološka/hormonska terapija) koja za cilj ima da se tumor smanji.

Odluka o izvođenju radikalne mastektomije se donosi na osnovu uvida u kompletnu dijagnostiku:

mamografiju
EHO dojke (ultrazvučni pregled)
MR dojke (snimak magnetnom rezonancijom)
histopatološkog nalaza nakon učinjene tru cut biopsije (HP nalaz-tip karcinoma, status ER, PR, HER2, Ki-67%).

Na osnovu sagledavanja kompletne dijagnostike i pridruženih bolesti pacijenta konzilijum za dojku predlaže tip hirurškog lečenja oslanjajućl se na važeće nacionale i svetske vodiče za lečenje rak dojke: (Nacionalni vodič dobre kliničke prakse za dijagnostikovanje i lečenje raka dojke, Breast Cancer NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology Version 6.2020, September 8, 2020, Early Breast Cancer: ESMO Clinical Practice Guidelines, Ann Oncol (2019).

Kako se izvodi mastektomija sa sentinel biopsijom?

Mastektomija sa sentinel biopsijom se izvodi u opštoj anesteziji. Operacija započinje tako što hirurg napravi eliptični rez oko dojke. Zatim se pristupa uklanjanju kompletnog žlezdanog tkiva dojke sa kožom, kolutom i bradavicom kao i uklanjanju limfnih čvorova.

Preoperativno, u potkožni sloj oko koluta dojke se ubrizga metilen plavo i radioaktivni Tc-99 radiokoloid.

U koliko limfni čvorovi klinički ne deluju zahvaćeni (N0), hirurg se odlučuje za proveru i uklanjanje samo jednog limfnog čvora, tzv. stražarskog limfnog čvora (sentinel nodus). To je prvi limfni čvor koji prima limfnu drenažu iz tumora i na osnovu njegove intraoperativne analize (Ex tempore, frozen section) donosi se odluka o tome da li je potrebno uklanjati sve limfne čvorove (disekcija pazušne jame). Odstranjeni limfni čvor se šalje na laboratorijsku histopatološku analizu.

U završnoj fazi operacije hirurg u ložu operativno odstranjene dojke plasira aspiracioni dren radi odvođenja tečnosti (seroma) koja se nagomilava nakon operacije. Rez se zašiva šavovima. Rana se previja zavojima koji pokrivanju samo operativni rez.

Operacija traje 2 sata.

Potencijalni rizici mastektomije sa sentinel biopsijom

Moguće komplikacije su:

(nakupljanje tečnosti na mestu uklanjanja tumora i limfnih čvorova)

Priprema za mastektomiju sa sentinel biopsijom

Pre operacije je neophodno da doktoru prijavite koje lekove, vitamine ili suplemente uzimate.

Neophodno je da konsultujete lekara kada da prestanete da uzimate lekove koji mogu da povećaju rizik od masivnog krvarenja kao što su analgetici i antikoagulanti: Brufen, Aspirin, Cardiopirin, Plavix, Briliqe, Farin, Sintrom, Sinkum, Pradaxa, Xarelto, Eliquis.

Ne bi trebalo ništa da jedete ili pijete 8-12 sati pre operacije.

Oporavak nakon mastektomije sa sentinel biopsijom

Nakon operacije se pacijentkinja prebacuje u sobu za oporavak gde joj se prate telesna temperatura, puls, krvni pritisak i disanje. U bolnici najčešće ostaje 1 dan.

Pacijentkinja obično oseća blaži bol i utrnutost u podpazušju i sa unutrašnje strane nadlaktice.

Dobija uputstva o nezi rane i drena kada ode kući. Savetuje se koje fizičke aktivnosti da izbegava dok se dren ne ukloni, a koje vežbe da radi da bi se sprečila ukočenost ruke i ramena. Objašnjava joj se kako da prepozna znake infekcije i limfedema. Dobija recepte za analgetike i antibiotike.

Rezultati histopatološke analize se obično dobijaju do nedelju dana nakon operacije. Na prvom kontrolnom pregledu doktor objašnjava nalaz i upućuje pacijentinju na konzilijum radi odluke o daljem lečenju.