Multipli mijelom – maligno oboljenje koštane srži

Multipli mijelom – maligno oboljenje koštane srži 

Kako je mesec mart posvećen multipli mijelomu, zamolili smo našu dr Mariju Pantelić, hematologa, da nam kaže malo više o ovom oboljenju. 

Šta je multipli mijelom?

Multipli mijelom je maligno oboljenje koje nastaje iz plazma ćelija ( plazmocita) koje proizvodi koštana srž. Drugi je po učestalosti malignitet krvi, sa više od 500 novodijagnostikovanih bolesnika svake godine u Srbiji. Ranije se smatralo da je ovo bolest starih, međutim, danas se zna da je 40 odsto obolelih mlađe od 65 godina. 

Često se mijelom naziva multpli mijelom jer bolest zahvata više kostiju istovremeno, na primer kičmu, karlicu, grudni koš, duge kosti ruku i nogu i područja oko ramena i kukova, lobanju. Nekada se plazma ćelije nakupljaju u vidu izolovana mase izvan kosti ili koštane srži i taj tip bolesti se zove ekstramedularni plazmocitom. Ukoliko je bolest lokalizovana samo na jednom mestu, bolest se naziva solitarni plazmocitom. Plazmociti učestvuju u imunološkom sistemu i proizvode antitela u borbi protiv raznih infekcija. Mijelomske ćelije, kao i zdrave plazma ćelije produkuju antitela, ali se mijelomske ćelije razmnožavaju mnogo brže, te je veća količina antitela (paraproteina) proizvedena i ta proizvedena antitela su disfunkcionalna. Antitela se mogu nakupljati u krvotoku i urinu, i tada mogu oštetiti bubrege i druge organe. 

Kako se dijagnostikuje?

U zavisnosti od starosne dobi, treba jednom do dva puta godišnje uraditi laboratorijske analize krvi i urina. Ako je u nalazu uoči povišena sedimentacija, anemija, oslabljena bubrežna funkcija, i povišene vrednosti ukupnih proteina i ukoliko bolesnik ima simptome kao što su zamor, malaksalost, bol u kostima, učestale infekcije, treba posumnjati na multipli mijelom i lekar treba da uputi bolesnika hematologu na dalje analize i preglede. Kod sumnje na mutipli mijelom, rade se detaljne laboratorijske analize krvi i urina, radiografska ispitivanja- magnetna rezonanca, CT ili PET CT, punkcija i biopsija kostne srži. 

Kako se leči? 

Osnovni ciljevi lečenja multiplog mijeloma su postizanje dobro kontrolisanog hroničnog stanja i kvalitetan životni vek jednak sa prosečnom dužinom života opšte populacije. Terapija zavisi od kliničke slike bolesnika i bioloških karakteristika bolesti i pri izboru lečenja primenjuje se individualni pristup. Lečenje obuhvata primenu hemioterapije sa ili bez kortikosteroida i primenu inovativnih lekova (imunomodularotni lekovi, monoklonska antitela, lekovi usmereni na sprečavanje deobe DNK plazmocita, itd). Kao vid lečenje može se izvršiti i transplantacija matične ćelije hematopoeze. Radioterapija i hirurško lečenje se primenjuju samo u strogo indikovanim slučajevima. Mnogi pacijenti primaju bisfosfonate u cilju lečenja koštanog oštećenja. Važna je i simptomatska terapija, kao što je npr. terapija bola, terapija slabosti, malaksalosti, terapija raznih infekcija i drugo.